การทำผ้ามัดย้อม จาก สีย้อมผ้า แบบต่างๆ
การย้อมผ้า จาก สีย้อมผ้า แบบต่างๆเป็นกระบวนการที่ใช้สารสีให้กับผ้า เพื่อเปลี่ยนสีของผ้าให้ตรงตามที่ต้องการ มีขั้นตอนหลักๆ คือเตรียมผ้า, ตรวจสอบความสะอาด, การนำ สีย้อมผ้า เข้าไปในผ้า, และการซักผ้าเพื่อล้าง สีย้อมผ้า ที่ไม่ได้ติดตัวออกจากผ้า เทคนิคและสารที่ใช้ในการย้อมผ้ามีหลากหลาย และมีการปรับปรุงเพื่อลดผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมในปัจจุบัน
หรือ ปัจจุบันที่เห็นกันเยอะ คือ ผ้ามัดย้อม และอยากลองทำบาง ซึ่งเราสามารถทำเองได้ เช่นกัน ด้วย 4 วิธีทำผ้ามัดย้อมที่นิยม และสามารถทำได้ ง่ายๆ และสวยงาม ขั้นตอนง่ายๆ ของแต่ละแบบการย้อม แต่ละขั้น มีดังนี้ ค่ะ
วิธีเตรียมผ้าก่อนย้อมสี
นำไปซักด้วยน้ำเปล่า เพื่อเอาคราบแป้งและสิ่งสกปรกออกไปก่อน จากนั้นค่อยหมัด พับ หรือหนีบผ้า เพื่อให้เกิดลายที่ต้องการ
วิธีทำผ้ามัดย้อมแต่ละแบบ มีดังนี้ ค่ะ
1.วิธีทำผ้ามัดย้อมเย็น ด้วยสีย้อมเย็น
วิธีย้อมผ้าที่ผู้คนนิยมกัน เพราะขั้นตอนการทำไม่ยุ่งยาก ซับซ้อน แถมยังทำผ้ามัดย้อมที่มีสีสันและลวดลายสวยงามอีกด้วย แต่หากจะใช้วิธีนี้แนะว่าควรศึกษาเรื่องการจับคู่สีสักนิด เพราะหากระบายคู่สีตรงข้ามไว้ใกล้กัน แล้วสีไหลไปรวมกัน จะทำให้เกิดสีเน่า และผ้าที่ย้อมออกมาก็จะไม่สวย ส่วนวิธีทำผ้ามัดย้อมเย็น จาก สีย้อมผ้า ก็มีขั้นตอนดังนี้
1.นำสีผ้าบาติก ( สีย้อมเย็น ) มาผสมน้ำ
2.จุ่มพู่กันลงในสีที่ผสมไว้แล้วระบายลงไปบนผ้า
3.ผึ้งลมให้สีแห้ง
4.แกะอุปกรณ์มัดผ้าออก คลี่ผ้าแล้วเอาผ้าไปตากให้แห้งสนิทอีกรอบ
5.นำผ้าแห้งไปแช่ในโซเดียมซิลิเกตทิ้งไว้ 1 คืน เพื่อทำให้สีติดทนนานและไม่ลอก
6.นำกลับมาซักอีกรอบ ก็จะได้ผ้ามัดย้อมสวย ๆ มาใช้แล้ว
2.วิธีทำผ้ามัดย้อม สีย้อมผ้าแบบร้อน
วิธีทำผ้ามัดย้อมร้อนแตกต่างจากวิธีแรกคือ ใช้ความร้อนเข้ามาช่วยเท่านั้นเอง แต่การทำก็ใช้เวลาไม่นาน ใช้งบไม่มาก โดยมีวิธีทำดังนี้
- นำสีย้อมผ้า เกลือแกง และน้ำสะอาดไปตั้งไฟ
- คนให้ส่วนผสมเข้ากัน รอจนน้ำเดือด แล้วค่อยใส่ผ้าที่เตรียมไว้ลงไปต้มประมาณ 3-5 นาที
- ระหว่างนั้นควรใช้ไม้กดผ้าและพลิกผ้าเป็นระยะ เพื่อให้สีซึมเข้าเนื้อผ้าอย่างสม่ำเสมอ
- เมื่อครบตามเวลาที่กำหนด ยกผ้าขึ้นแล้วแช่ลงในน้ำสะอาดทันที พร้อมกับแกะอุปกรณ์มัดผ้าออก
- ซักด้วยน้ำเปล่าให้สะอาด แล้วค่อยนำผ้าไปตากก่อนใช้
3.วิธีทำผ้ามัดสี สีย้อมผ้าจากธรรมชาติ
อีกหนึ่งทางเลือกของการทำผ้ามัดย้อมที่มาจากภูมิปัญญาชาวบ้าน แถมสีที่ได้ก็มีความหลากหลาย สวยงาม และสดใสไม่แพ้สีเคมีเลยล่ะ เอาเป็นว่าใครชอบวิธีการนี้ก็ตามไปดูขั้นตอนกันเลยค่ะ
- ต้มน้ำให้เดือด พร้อมใส่เกลือลงไปเพื่อช่วยให้สีติดผ้านานและสีสดขึ้น
- นำวัตถุดิบที่จะใช้สกัดสีใส่ลงในถุงผ้าหรือถุงตาข่าย จากนั้นนำไปต้มในน้ำเดือด รอจนกว่าสีจะออกมาเข้มพอใจ
- ใส่ผ้าลงไปต้ม หมั่นพลิกผ้าบ่อย ๆ เพื่อให้สีติดทั่วกันอย่างสม่ำเสมอ เสร็จแล้วก็นำผ้าออกมาวางทิ้งไว้จนเย็น
- นำผ้าไปขยี้เบา ๆ ในน้ำตัวทำปฏิกิริยา เช่น น้ำด่างขี้เถ้า น้ำปูนใส น้ำสารส้ม และน้ำสนิม เพื่อให้เกิดเป็นสีใหม่ที่อาจจะเข้มขึ้น จางลง หรือเปลี่ยนสีไปเลยก็ได้ (แต่ยังอยู่ในโทนเดียวกัน)
- แกะเชือกหรือหนังยางออก พร้อมนำไปตากแดดให้แห้ง ก็เป็นอันเสร็จเรียบร้อย
4.วิธีทำผ้ามัดย้อมง่าย ๆ
สำหรับคนที่กำลังมองหาวิธีทำผ้ามัดย้อมแบบง่าย ๆ ไม่ต้องต้มหรือไม่ต้องใช้เทคนิคอะไรมาก เราขอแนะนำให้ทำการย้อมผ้าด้วยน้ำแข็ง ซึ่งเป็นวิธีการย้อมผ้าที่ไม่ยุ่งยาก แถมยังใช้ของใกล้ตัวและใช้เวลาแค่เพียง 1 คืน รับรองว่าทุกคนสามารถทำได้แบบสบาย ๆ แน่นอน
- เติมน้ำเปล่า 1 แกลลอน ลงไปในภาชนะขนาดกำลังพอเหมาะ
- โรยโซเดียมคาร์บอเนตลงไป 1 ถ้วยตวง พร้อมคนให้ละลายเข้ากัน โดยโซเดียมคาร์บอเนตหรือโซดาแอชจะช่วยให้ย้อมสีติดผ้าได้ดียิ่งขึ้น
- นำผ้าที่เตรียมไว้ใส่ลงไปในน้ำ กดให้จม และแช่ทิ้งไว้ประมาณ 15 นาที
- บิดผ้าให้พอหมาด แล้วนำตะแกรงวางจานมาตั้งเอาไว้บนภาชนะเพื่อตากผ้าและรองรับน้ำ
- นำผ้าไปวางบนตะแกรง สามารถบิด พับ ม้วน และจัดรูปทรงของผ้าได้ตามต้องการ
- วางน้ำแข็งบนผ้าให้ทั่ว
- โรยผงสีย้อมผ้าตามความพอใจ สามารถใช้หลายสีได้ตามต้องการ
- ปล่อยทิ้งไว้ 24 ชั่วโมง เมื่อน้ำแข็งละลายสีก็จะค่อย ๆ ซึมเข้าสู่เนื้อผ้าเอง
- นำผ้าไปล้างด้วยน้ำเย็น จากนั้นซักกับผงซักฟอกหนึ่งที ตากให้แห้ง เสร็จแล้วก็จะได้ผ้ามัดย้อมสวย ๆ มาแบบง่าย ๆ แล้วค่ะ
ขอขอบคุณข้อมูลจาก มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ วิทยาเขตภูเก็ต, คลินิกเทคโนโลยี มหาวิทยาลัยราชภัฏเทพสตรี
เวิลด์เคมีคอล กรุ๊ป ผู้นําด้านการจําหน่ายและนำเข้า สารเคมีภัณฑ์ เคมีภัณฑ์อุตสาหกรรม ขนาดใหญ่ และ ขนาดย่อม ประเภท เคมีอุตสาหกรรม เคมีทําความสะอาด เคมีสระว่ายน้ำ เคมีบำบัดน้ำ เคมีงานปั้น-งานหล่อ เคมีอาหาร กลิ่น สารสกัด สี น้ำหอม เคมีเครื่องสำอาง อาทิ กลีเซอรีน โซดาไฟเกล็ด โซเดียมเมต้าไบซัลไฟต์ เอทิลแอลกอฮอล์ ฯลฯ สารพัดด้านเคมี เวิลด์เคมิคอล กรุ๊ป พร้อมให้บริการ และให้ปรึกษากับลูกค้าทุกท่าน
สนใจสอบถามข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่
Line ID : @worldchemical
Facebook : https://www.facebook.com/chemical.chiangmai
เว็บไซต์ : www.worldchemical.co.th
โทร : 053 204 446-7