เรื่องน่ารู้ ของโซเดียมไฮโปรคลอไรท์

 

โซเดียมไฮโปคลอไรท์ (Sodium hypochlorite) เป็นสารประกอบประเภทเกลือ มีสูตรเคมี คือ “NaClO” ถูกผลิตเพื่อใช้งานครั้งแรกเมื่อปี ค.ศ.1789 (พ.ศ.2332) โดยเมื่อโซเดียมไฮโปคลอไรท์ละลายน้ำ จะมีคุณสมบัติในการฟอกขาว หรือเป็นสารฟอกขาว(Bleach or Liquid bleach) และจะมีการปลดปล่อยสารคลอรีน(Chlorine,สารฆ่าเชื้อ/สารระงับเชื้อ) ประกอบกับมีค่าความเป็นกรดด่างประมาณ 11 (pH = 11) จึงส่งผลให้มีฤทธิ์ในการยับยั้งการเจริญเติบโตของแบคทีเรียได้หลายชนิด โซเดียมไฮโปคลอไรท์เจือจาง 2% ในน้ำอุ่นก็สามารถใช้ทำความสะอาดและฆ่าเชื้อโรคของอุปกรณ์ต่างๆได้แล้ว นอกจากนี้ กระบวนการผลิตอาหาร ก็มีการใช้ โซเดียมไฮโปคลอไรท์ เช่นกัน โดยมีข้อควรระวัง คือ ต้องล้างทำความสะอาดมิให้มีสารโซเดียมไฮโปคลอไรท์ตกค้างจนไปปนเปื้อนกับอาหาร คลินิกทันตกรรมก็ใช้สารละลายโซเดียมไฮโปคลอไรท์ทำความสะอาดและกำจัดเศษเนื้อเยื่อรวมถึงทำลายแบคทีเรียในบริเวณรากฟัน ในปี ค.ศ.2013 (พ.ศ.2556) นักวิจัยได้ใช้โซเดียมไฮโปคลอไรท์ขนาดความเข้มข้น 0.005% เพื่อบำบัดอาการอักเสบของผิวหนังอันเนื่องมาจากการได้รับรังสี ทั้งนี้ มีข้อสรุปจากห้องทดลองว่า สัตว์ทดลองที่ได้รับแสงแดดจนผิวหนังเสียหาย เมื่อใช้สารละลายโซเดียมไฮโปคลอไรท์ล้างทำความสะอาดผิวหนัง จะทำให้บาดแผลตามผิวหนังสมานตัว(แผลหาย/แผลติด) ลดความเสียหายของผิวหนังได้ดีกว่าการใช้น้ำเปล่าทำความสะอาดเพียงอย่างเดียว

การใช้โซเดียมไฮโปคลอไรท์ให้เกิดประโยชน์สูงสุด จะต้องเลือกความเข้มข้นที่เหมาะสมต่องานที่จะนำไปใช้ การที่ใช้สารนี้ในความเข้มข้นสูงเกินไป กลับจะก่อให้เกิดพิษต่อตัวผู้ใช้เอง

ผลิตภัณฑ์โซเดียมไฮโปคลอไรท์เป็นสารละลายที่ไม่มีความเสถียรเท่าใดนัก การสัมผัสกับแสงแดดหรือสัมผัสสารที่มีฤทธิ์เป็นกรด จะทำให้โซเดียมไฮโปคลอไรท์ปลดปล่อยแก๊สคลอรีนออกมาจนเกิดอันตรายต่อผู้สูดดมได้ ดังนั้นผู้บริโภคควรต้องระวังเรื่องการจัดเก็บผลิตภํณฑ์นี้ให้เหมาะสม

กรณีมีข้อผิดพลาด อย่างเช่น ผู้บริโภคกลืนโซเดียมไฮโปคลอไรท์เข้าร่างกาย จะทำให้เกิดอาการ ปวดท้อง แสบร้อนในท้อง ท้องเสีย อาเจียน เกิดแผลในคอ ไอ หากสารนี้สัมผัสผิวหนังและตา จะก่อให้เกิดอาการปวด แสบปวดร้อน ทำให้ตาแดง หรือการทิ้งโซเดียมไฮโปคลอไรท์เข้มข้นลงในแหล่งน้ำธรรมชาติ สามารถเป็นพิษต่อสัตว์น้ำและกระตุ้นให้สัตว์น้ำเกิดการกลายพันธุ์ได้

 

มนุษย์ยังได้นำโซเดียมไฮโปคลอไรท์มาใช้กับสระว่ายน้ำโดยมีวัตถุประสงค์ฆ่าเชื้อโรคชนิดต่างๆ ผู้ที่ว่ายน้ำในสระอาจได้กลิ่นคล้ายแก๊สคลอรีน และอาจรู้สึกแสบคันตามผิวหนัง และเป็นเหตุให้ตาแดงได้ ซึ่งหากพบอาการดังกล่าวควรขึ้นจากสระ ใช้น้ำสะอาดล้าง เช็ดตัวให้แห้ง และผึ่งร่างกายสักครู่ อาการดังกล่าวก็จะทุเลาลง นอกจากนี้ บางสถานพยาบาล ใช้โซเดียมไฮโปคลอไรท์ทำความสะอาดฆ่าเชื้อผิวหนังก่อนและหลังผ่าตัด หรือใช้ทำความสะอาดบาดแผลตามร่างกาย

คณะกรรมการอาหารและยาของไทยได้บรรจุโซเดียมไฮโปคลอไรท์อยู่ในบัญชียาหลักแห่งชาติ โดยมีวัตถุประสงค์การใช้งานเพื่อยับยั้งการเจริญเติบโตของเชื้อโรคในบริเวณรากฟันนั่นเอง

ชื่อเรียกอื่น Antiformin; Hyposan; B-K liquid; Javelle water; Carrel dakin; Javex; Hospital milton; Sodium oxychloride; Hyclorite; Surchlor; Dakin’s solution.
สูตรโมเลกุล NaOCl
น้ำหนักโมเลกุล 74.44
จุดหลอมเหลว 18 องศาเซลเซียส
คุณสมบัติ เป็นผลึกแข็ง มักอยู่ในรูปสารละลายใส มีสีเหลืองอมเขียว มีกลิ่นคลอรีน
การใช้ที่ผิดกฎหมาย เป็นตัว oxidizing ในการผลิตโคเคน
การใช้ที่ถูกกฎหมาย • ใช้ในอุตสาหกรรมฟอกกระดาษและสิ่งทอ
• เป็นน้ำยาความสะอาดและฆ่าเชื้อโรค
• ใช้ซักล้างทำความสะอาดเสื้อผ้า
การควบคุม • จัดเป็นวัตถุอันตรายชนิดที่ 3 ตามพระราชบัญญัติวัตถุอันตราย พ.ศ.2535 ถ้าเป็นส่วนผสมอยู่ในผลิตภัณฑ์ซักผ้าขาว ฆ่าเชื้อโรค
• ผู้ใดผลิต นำเข้า ส่งออกหรือมีไว้ในครอบครองซึ่งวัตถุอันตรายชนิดที่ 3 โดยมิได้รับอนุญาต ต้องระวางโทษจำคุกไม่เกินสองปี หรือปรับไม่เกินสองแสนบาท หรือทั้งจำทั้งปรับ
• หน่วยงานที่รับผิดชอบ : สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา กระทรวงสาธารณสุข
• จัดเป็นวัตถุอันตรายชนิดที่ 1 ตามพระราชบัญญัติวัตถุอันตราย พ.ศ.2535
• ผู้ใดผลิต นำเข้า ส่งออกหรือมีไว้ในครอบครองซึ่งวัตถุอันตรายชนิดที่1 ไม่ปฏิบัติตามประกาศของรัฐมนตรีผู้รับผิดชอบ ต้องระวางโทษจำคุกไม่เกินหกเดือน หรือปรับไม่เกินห้าหมื่นบาท หรือทั้งจำทั้งปรับ
• หน่วยงานที่รับผิดชอบ :
– กรมโรงงานอุตสาหกรรม กระทรวงอุตสาหกรรม
– กรมประมง กระทรวงเกษตรและสหกรณ์

คุณสมบัติของโซเดียมไฮโปคลอไรท์

น้ำยาโซเดียมไฮโปคลอไรท์มีสรรพคุณ/ข้อบ่งใช้ เช่น

  • ใช้ทำความสะอาดและฆ่าเชื้อบริเวณผิวหนังก่อนและหลังผ่าตัด
  • ใช้ทำความสะอาดบาดแผล
  • ใช้ฆ่าเชื้อและทำความสะอาดรากฟันในคลินิกทันตกรรม
  • ใช้ป้องกันและฆ่าเชื้อเครื่องมืออุปกรณ์การผลิตอาหาร
  • ใช้ฆ่าเชื้อในสระว่ายน้ำ
  • ใช้ฆ่าเชื้อกับสุขภัณฑ์

โครงสร้างทางเคมีและกลไกการขจัดคราบ

 ในผลิตภัณฑ์น้ำยาซักผ้าขาวบางชนิดอาจมีส่วนผสมของเกลือ NaOH อยู่ในผลิตภัณฑ์ด้วย เพื่อทำให้สารมีความเป็นด่าง เพราะในบางครั้ง หากน้ำที่ใช้ตามบ้านมีความเป็นกรดเล็กน้อย จะไปทำปฏิกิริยากับโซเดียมไฮโปคลอไรท์ เกิดเป็นกาซคลอรีน ซึ่งมีความเป็นพิษและยังลดประสิทธิภาพการทำงานของน้ำยาซักผ้าขาว การเติมเกลือ NaOH จึงจะช่วยให้ผลิตภัณฑ์มีความคงตัวมากขึ้น อย่างไรก็ตามต้องระวังในแง่การใช้ เพราะการที่น้ำยาซักผ้าขาวมีความเป็นด่างสูงมากขึ้นจากการเติมเกลือดังกล่าว ประกอบกับการมีโซเดียมไฮโปคลอไรท์ จะยิ่งทำให้ผลิตภัณฑ์มีฤทธิ์กัดกร่อนสูงขึ้น หากหกโดนเสื้อผ้าสวย ๆ โดยตรง อาจทำให้ขาดเป็นรูได้ จึงต้องอ่านฉลากแนะนำการใช้ให้ดีว่าควรต้องเจือจางด้วยน้ำในปริมาณเท่าใด 

อาการพิษ

ดังที่ได้กล่าวไว้แล้วข้างต้นว่าสารละลายโซเดียมไฮโปคลอไรท์ที่อยู่ในน้ำยาซักผ้าขาว มีฤทธิ์กัดกร่อนที่รุนแรง คุณแม่บ้านที่นิยมใช้ผลิตภัณฑ์นี้ในการทำความสะอาดเสื้อผ้า ต้องระวังเป็นอย่างยิ่งโดยเฉพาะควรเก็บให้พ้นมือจากเจ้าตัวเล็กทั้งหลาย เพราะหากเผลอรับประทานเข้าไปแล้ว จะเกิดการระคายเคืองต่อเยื่อบุที่ปากและลำคอ ปวดท้องและแผลเปื่อยตามบริเวณทางเดินอาหาร 

     ในกรณีที่หากเผลอเทหกจากขวดรดมือโดยตรง อาจเกิดการระคายเคืองได้ปานกลางและมีผื่นแดงได้บ้าง แต่หากกระเด็นเข้าตาแล้วจะเกิดการระคายเคืองอย่างรุนแรง หากสูดดมโดยตรงจะทำให้เกิดการระคายเคืองต่อเยื่อเมือกของทางเดินหายใจได้

     แต่ที่พอจะสบายใจได้ในระดับหนึ่งสำหรับการใช้ผลิตภัณฑ์นี้คือ ยังไม่มีรายงานการก่อมะเร็งโดยการใช้น้ำยาซักผ้าขาวที่มีโซเดียมไฮโปคลอไรท์เป็นองค์ประกอบ

ข้อควรระวัง

     นอกเหนือไปจากการที่ต้องระวังการสัมผัสผลิตภัณฑ์โดยตรงแล้ว หากในบ้านมีผลิตภัณฑ์ทำความสะอาดอื่น ๆ อยู่ ต้องระวังเป็นอย่างยิ่งที่จะไม่เทสารเหล่านี้ปนกัน โดยเฉพาะกับผลิตภัณฑ์ที่มีกรดเป็นองค์ประกอบ เช่น น้ำยาล้างห้องน้ำบางชนิด เพราะกรดจะทำปฏิกิริยากับโซเดียมไฮโปคลอไรท์ เกิดกาซคลอรีนในระหว่างการผสมและหากเกิดการสูดดมเข้าไปจะทำให้เกิดพิษ ระคายเคืองต่อทางเดินหายใจ และยังทำให้ประสิทธิภาพในการขจัดคราบของน้ำยาซักผ้าขาวที่มีการปนเปื้อนของกรดนั้นลดลง

     นอกจากนี้ยังต้องระวังการผสมกับผลิตภัณฑ์ทำความสะอาดที่มีแอมโมเนียเป็นองค์ประกอบ เช่น ในน้ำยาเช็ดกระจก เพราะจะทำให้เกิดกาซคลอรามีน (chloramine) ซึ่งมีความเป็นพิษเช่นกัน และไม่ควรนำมาทำความสะอาดเสื้อผ้าที่เปื้อนปัสสาวะ เพราะในปัสสาวะมีแอมโมเนียอยู่

     อย่างไรก็ตามก่อนใช้ผลิตภัณฑ์ทุกครั้งควรอ่านฉลากการใช้ให้เข้าใจ และปฏิบัติตามอย่างเคร่งครัดเพื่อป้องกันอันตรายที่อาจเกิดขึ้นโดยไม่จำเป็น

การปฐมพยาบาล

      หากคุณแม่บ้านหรือสมาชิกในบ้านเผลอตัวไปสัมผัสเข้าโดยตรง ไม่ต้องตกใจให้รีบปฏิบัติดังนี้

      – ถ้าสัมผัสถูกผิวหนัง ให้ฉีดล้างผิวหนังด้วยน้ำปริมาณมากๆ

      – ถ้าสัมผัสถูกตา ให้ฉีดล้างตาทันทีด้วยน้ำปริมาณมากอย่างน้อย 15 นาที พร้อมกระพริบตาถี่ๆขณะทำการล้าง หากมีอาการรุนแรงให้นำส่งไปพบแพทย์

      – ถ้าหายใจเข้าไป ให้เคลื่อนย้ายผู้ป่วยออกสู่บริเวณที่มีอากาศบริสุทธิ์ หากมีอาการรุนแรงให้นำส่งไปพบแพทย์

      – ถ้ากลืนหรือกินเข้าไป ห้ามไม่ให้สิ่งใดเข้าปากผู้ป่วยที่หมดสติ หากผู้ป่วยยังมีสติอยู่ให้ดื่มสารละลายโปรตีน หรือ ถ้าไม่สามารถหาได้ก็ให้ดื่มน้ำปริมาณมากๆ อย่าให้ผู้ป่วยดื่มน้ำส้ม เบคกิงโซดา ยาที่มีฤทธิ์เป็นกรด จากนั้นให้นำส่งไปพบแพทย์

การเก็บรักษา

      บางครั้งคุณแม่บ้านบางท่านอาจอยากเปลี่ยนขวดภาชนะบรรจุให้สวยงามขึ้น ก็สามารถทำได้แต่ต้องถ่ายเก็บในภาชนะพลาสติกประเภท PVC อย่าถ่ายลงหรือเจือจางผสมน้ำในภาชนะประเภทโลหะหนัก เช่น กะละมังโลหะเพราะจะทำปฏิกิริยากันได้ นอกจากนี้ควรเก็บให้พ้นจากความร้อน แสงแดด เพราะผลิตภัณฑ์จะมีอายุการใช้งานและประสิทธิภาพต่ำลง

 

                                                                                   

สนใจติดต่อ เวิลด์เคมิคอล กรุ๊ป ผู้นําด้านการจําหน่ายและนำเข้า สารเคมีภัณฑ์ เคมีภัณฑ์อุตสาหกรรม ขนาดใหญ่ และ ขนาดย่อม ประเภท เคมีอุตสาหกรรม เคมีทําความสะอาด เคมีสระว่ายน้ำ เคมีบำบัดน้ำ เคมีงานปั้น-งานหล่อ เคมีอาหาร กลิ่น สารสกัด สี น้ำหอม เคมีเครื่องสำอาง อาทิ กลีเซอรีน โซดาไฟเกล็ด โซเดียมเมต้าไบซัลไฟต์ เอทิลแอลกอฮอล์ ฯลฯ สารพัดด้านเคมี เวิลด์เคมิคอล กรุ๊ป พร้อมให้บริการและให้ปรึกษากับลูกค้าทุกท่าน

สนใจสอบถามข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่

Line ID : @worldchemical
Facebook : https://www.facebook.com/chemical.chiangmai
เว็บไซต์ : www.worldchemical.co.th
โทร : 053 204 446-7