โซเดียมอะซิเตท Sodium Acetate ขนาด 1 Kg

โซเดียมอะซิเตท เป็นเกลือของกรดอะซิติก (Acetic Acid) กับโซเดียมไฮดรอกไซด์ (Sodium Hydroxide) มีชื่อทางเคมีคือ โซเดียมเอทาโนเอต (Sodium Ethanoate) มีสูตรเคมีคือ CH₃COONa เป็นสารประกอบที่พบได้ทั้งในรูปของผลึกแอนไฮดรัส (ไม่ผสมน้ำ) และรูปของผลึกไตรไฮเดรต (hydrate ที่มีน้ำ 3 โมเลกุลต่อสาร 1 โมเลกุล) ลักษณะทั่วไปเป็นผลึกหรือผงสีขาว ละลายได้ดีในน้ำ มีกลิ่นอ่อน ๆ ของน้ำส้มสายชู เนื่องจากมาจากกรดอะซิติก

โซเดียมอะซิเตรทมีคุณสมบัติเป็นเกลือที่มีฤทธิ์เป็นด่างอ่อน (weak base) สามารถทำหน้าที่เป็นบัฟเฟอร์ (buffer) หรือสารควบคุมค่าความเป็นกรด-ด่างของสารละลายได้ดี โดยเฉพาะเมื่อใช้ร่วมกับกรดอะซิติก ทำให้สามารถคงค่า pH ให้คงที่ในการทดลองหรือกระบวนการทางเคมีและชีววิทยาต่าง ๆ

ชื่อสารเคมี : โซเดียมอะซิเตรท

ชื่อภาษาอังกฤษ : Sodium  Acetate

สูตรโครงสร้าง : CH₃COONa .3H₂O

ประโยชน์ : เป็นตัวเร่งปฏิกิริยา ละลายน้ำได้

คุณสมบัติทางเคมี : เป็นผงสีขาวไม่มีสีไม่มีกลิ่น

จุดเดือด : 123 °C , จุดหลอมเหลว : 58 °C

ความคงตัวและการเกิดปฏิกิริยาเคมี :
– ความคงตัวทางเคมี : สารนี้จะสลายตัวเมื่อสัมผัสกรดเข้มข้นเมื่อมีความร้อน
– สารเคมีอันตรายที่เกิดจากการสลายตัว : ไอระเหยของกรดอะซิติกมีฤทธิ์กัดกร่อนขึ้น

การเกิดอัคคีภัยและการระเบิด :
– สารนี้เป็นสารไม่ไวไฟ

การจัดเก็บ :
– เก็บในภาชนะบรรจุที่ปิดมิดชิด
– เก็บในบริเวณที่เย็นและแห้ง
– เก็บห่างจากกรด
– ให้สังเกตุคำเตือนและข้อควรระวังทั้งหมดที่ให้ไว้สำหรับสารนี้
– อุปกรณ์ไฟฟ้า และระบบแสงสว่างที่ใช้จะต้องเป็นแบบป้องกันการระเบิด และต้องทำการต่อสายดิน
– หลีกเลี่ยงวิธีการที่ทำให้เกิดการสะสมของฝุ่น

ข้อควรระวังในการใช้งาน

แม้โซเดียมอะซิเตรทจะมีความปลอดภัยสูง แต่ในการใช้งานทางห้องปฏิบัติการหรือในอุตสาหกรรมควรสวมถุงมือและแว่นตาเพื่อป้องกันการสัมผัสโดยตรง หากสัมผัสกับตาหรือผิวหนังในปริมาณมาก อาจทำให้ระคายเคืองเล็กน้อยได้ ไม่ควรรับประทานโดยตรงในรูปแบบสารเคมี เนื่องจากอาจมีสิ่งเจือปนหากไม่ใช่เกรดอาหาร

ควรเก็บรักษาในภาชนะที่ปิดสนิท หลีกเลี่ยงความชื้นและแสงแดด เนื่องจากโซเดียมอะซิเตรทสามารถดูดความชื้นจากอากาศได้ และอาจจับตัวเป็นก้อนหรือละลายบางส่วนหากอยู่ในสภาพแวดล้อมที่ชื้นเกินไป

คุณสมบัติทางกายภาพ

• ละลายได้ดีในน้ำและเอทานอล

• มีจุดหลอมเหลวประมาณ 324 °C (ในรูปแอนไฮดรัส)

• ไม่มีสี ไม่มีกลิ่น (หากบริสุทธิ์)

• ในรูปไตรไฮเดรต สามารถเก็บพลังงานความร้อนได้

ประโยชน์และการใช้งาน

1. ในอุตสาหกรรมอาหาร
   โซเดียมอะซิเตรทถูกใช้เป็นสารเติมแต่งอาหาร มีรหัส E number คือ E262 ใช้เป็นสารควบคุมความเป็นกรด สารกันบูด หรือปรุงรสเปรี้ยวอ่อน ๆ นิยมใช้ในมันฝรั่งทอดกรอบ ขนมขบเคี้ยว ซอส และผลิตภัณฑ์แปรรูปอื่น ๆ เพื่อให้รสเปรี้ยวแบบน้ำส้มสายชูโดยไม่ต้องเติมกรดอะซิติกโดยตรง ซึ่งอาจทำให้รสเปรี้ยวจัดเกินไป

2. ในวิทยาศาสตร์และห้องปฏิบัติการ
   ใช้ในบัฟเฟอร์โซลูชัน เช่น Sodium Acetate Buffer ร่วมกับกรดอะซิติก เพื่อควบคุม pH ในการทดลองทางชีวเคมี เช่น การสกัดดีเอ็นเอ (DNA extraction) การเพาะเลี้ยงเซลล์ หรือกระบวนการแยกโปรตีน

3. ในการแพทย์
   ใช้ในสารละลายทางหลอดเลือด (IV solution) สำหรับปรับสมดุลเกลือแร่ในร่างกาย หรือในยาบางชนิดที่ต้องควบคุมค่า pH ให้เหมาะสมกับร่างกายมนุษย์

4. ในผลิตภัณฑ์ให้ความร้อนซ้ำได้ (Heat packs)
   โซเดียมอะซิเตรทในรูปไตรไฮเดรตสามารถใช้ในแผ่นให้ความร้อนแบบคลิกเพื่อใช้งาน (reusable heat pad) โดยสารนี้สามารถเปลี่ยนสถานะจากของเหลวเป็นของแข็งแบบปล่อยความร้อนออกมา และสามารถนำกลับมาใช้งานใหม่ได้หลายครั้งโดยการต้มให้ละลายอีกครั้ง จึงเหมาะสำหรับใช้เป็นแหล่งให้ความร้อนในงานบำบัดหรือในสภาพอากาศหนาว

5. ในอุตสาหกรรมสิ่งทอ
   ใช้เป็นสารช่วยปรับสภาพผ้า ช่วยในการย้อมสีให้ติดทนนานขึ้น และป้องกันสีซีดเร็ว

6. ในงานบำบัดน้ำเสีย
   ใช้เป็นแหล่งคาร์บอนในการช่วยลดไนเตรตและฟอสเฟตในระบบบำบัดน้ำ เนื่องจากจุลินทรีย์สามารถใช้โซเดียมอะซิเตรทเป็นแหล่งพลังงานได้

7. ในงานวิจัยด้านพอลิเมอร์และวัสดุ
   โซเดียมอะซิเตรทยังถูกใช้ในงานวิจัยเกี่ยวกับวัสดุเปลี่ยนสถานะ (phase change material) สำหรับการเก็บและปล่อยพลังงานความร้อนในระบบควบคุมอุณหภูมิ